Một cô gái trẻ tìm đến tôi và chia sẻ: “Hôm nay em chỉ cảm thấy duy nhất nỗi buồn và sự tuyệt vọng.”
Tôi tự nhủ: “Chắc hẳn cô ấy đang trải qua một ngày đầy khó khăn. Nhưng thực sự thì thực tế không đáng để tệ đến như vậy! .” Nhưng rồi, tôi nghĩ lại “Không, thực sự điều đó rất khắc nghiệt”.
Sally (không phải tên thật của cô ấy) đang chiến đấu với chứng lo âu và trầm cảm. Mặc dù những triệu chứng của cô ấy ở mức độ vừa theo đánh giá của tôi, nhưng Sally cảm thấy rất nặng nề. Cô cảm thấy quá xấu hổ để thổ lộ với những người thân thân thiết vì sợ rằng tình trạng tiêu cực của mình có thể đẩy những người thân yêu rời xa cô. Sally là một cô sịnh viên đại học mới ngoài đôi mươi,. Rất thông minh, chỉn chu, tốt bụng và tử tế.
Tôi đã gặp rất nhiều bạn trẻ giống Sally. Họ giỏi giang, tài năng và có mọi thứ cần thiết để tỏa sáng và thành công. Nhưng vì một vài lí do nào đó, chứng lo âu và trầm cảm lại đeo bám họ.
Sau một hồi trò chuyện với Sally để làm rõ những nỗi lo âu của em, Sally hỏi tôi “Liệu em có còn cảm nhận được hạnh phúc?”
Câu hỏi ấy quanh quẩn trong tâm trí tôi suốt một thời gian dài. Đủ lâu để khiến tôi quyết định viết ra những dòng này.
“Liệu em có còn cảm nhận được hạnh phúc?”
“Chắc chắn rồi cô gái!” Tôi thầm nhủ. Những khẳng định nhanh chóng như vậy không phải lúc nào cũng có ích. Tôi thực sự hiểu chúng quá rõ. Những bóng mây u ám của lo âu và trầm cảm dày đặc đến mức khó có thể cho ta tìm thấy được chút ánh sáng nhỏ nhoi. Không có ánh sáng nào hết. Giống như mãi không không tìm thấy ánh sáng nơi cuối đường hầm. Một đường hầm tựa như ở địa ngục không đáy. Do đó tôi kìm suy nghĩ của mình lại. Đồng thời, trả lời Sally rằng “Em sẽ cảm nhận lại được hạnh phúc, vào một ngày nào đó.”
Sally tiếp tục trò chuyện cùng tôi nhưng những thanh âm của cô ấy cứ văng vẳng:
“Liệu em có còn cảm nhận được hạnh phúc?”
“Liệu em có còn cảm nhận được hạnh phúc?”
“Liệu em có còn cảm nhận được hạnh phúc?”
Câu hỏi này ám ảnh tâm trí tôi. Tiếng vọng đầy ám ảnh cứ dội lại, dội lại.
“Liệu em có còn cảm nhận được hạnh phúc?”
Cuộc trò truyện đó mang tôi về với những ngày u tối mà mình từng trải qua vài năm trước, chưa lâu lắm. Tôi đã từng thống khổ vô cùng với câu hỏi tương tự “Liệu mình có còn cảm nhận được hạnh phúc?”
Tôi nhớ như in cái cảm giác như của ngày tận thế với suy nghĩ rằng tôi sẽ không bao giờ tìm thấy hạnh phúc nữa. Tôi đã bị trầm cảm và không còn có thứ gì khiến tôi hứng thú. Tôi không thể cảm thấy dễ chịu. Tôi cười, nhưng trái tim nặng trĩu. Tôi truyền cảm hứng cho người khác nhưng không có bất cứ cảm xúc một nào với bản thân mình. Tôi trở về nhà và đổ sập xuống. Hoàn toàn kiệt quệ, vì tất cả năng lượng mà tôi cố gom góp đã trút hết vào những sự kiện trong ngày.
Làm thế nào mà tôi lại rơi vào trạng thái này? Có lẽ tôi sẽ chia sẻ điều đó vào một dịp khác, khi tôi thực sự sẵn sàng.
Liệu tôi có còn cảm nhận được hạnh phúc?
Sau gần 5 năm trải qua căng thẳng và kiệt sức kéo dài, tôi cùng gia đình có cơ hội gác lại mọi thứ để nghỉ ngơi. (sabbatical). Mình sẽ nghỉ ngơi trong bao lâu? Lúc đó tôi thậm chí còn không biết câu trả lời. Nhưng tôi xác định là mình sẽ hồi phục. Tôi muốn tìm lại cảm giác hạnh phúc một lần nữa.
Và không lâu sau, câu hỏi “Liệu tôi có còn cảm nhận được hạnh phúc” lại đeo bám lấy tâm trí tôi khi tôi bắt đầu quãng thời gian nghỉ ngơi của mình. Đó là tháng 6 năm 2017.
Kéo thời gian nhanh một chút. Tháng 3 năm 2020. Trong khi dịch bệnh Covid 19 đang hoành hành, tôi cảm thấy như thế nào?
Tôi cảm thấy mình sống động hơn hồi bị chìm sâu trong trầm cảm, trong khoảng thời gian từ 2012 – 2017. Đó là 5 năm đầy thống khổ. Trong suốt những ngày đó. Tôi đã từng tin rằng mình sẽ không bao giờ cảm nhận được hạnh phúc nữa.
Tôi đã tìm lại được cảm giác hạnh phúc một lần nữa! Tôi có thể cảm nhận được hạnh phúc khi dịch bệnh Covid 19 đang hoành hành. Ý tôi là không phải tôi hạnh phúc với những gì dịch bệnh Covid 19 gây ra. Những cái chết không đáng, những trì trệ làm gián đoạn đời sống và công việc, rồi mất mát và đau thương, nỗi sợ hãi hàng nghìn người đang phải đối mặt không phải là điều khiến chúng ta cảm thấy hạnh phúc.
Tìm lại được cảm giác hạnh phúc nghĩa là khi lại có thể trân trọng những khoảnh khắc vui tươi nhỏ bé: Tiếng cười của những em bé người Việt, nụ cười của một cậu bé tuổi mầm non khi cậu đạp xe lên lên xuống xuống con đường không tên phía trước nhà tôi. Tiếng những chú chim líu lo. Và cảm giác khi có chú ruồi đậu vào chân tôi khi tôi ngồi viết những dòng chia sẻ này nữa.
Làm thế nào để tôi có thể được như bây giờ? Tôi ước là mình có thể mô tả tất cả chúng ra thật rõ ràng. Tôi ước là mình có thể chỉ mặt đặt tên thật cụ thể như “5 bước để thoát khỏi trầm cảm”, “3 bí mật để trở thành một Tôi hạnh phúc hơn”, “7 cách để giải phóng khỏi lo âu”. Hoặc “chỉ MỘT viên thuốc kì diệu để chữa khỏi mọi lo âu và trầm cảm trong bạn”. Rất tiếc là tôi không có mô tả chi tiết cho tất cả những điều ấy. Tôi cũng không chắc chắn là những giải pháp ấy thật sự có hiệu quả.
Có thể vì đơn giản là tôi bỏ lại mọi thứ sau lưng và chuyển đến một nơi khác? Không phải tất cả mọi người đều có thể buông bỏ mọi thứ. Phần lớn mọi người có những khoản nợ phải chị trả và không thể bỏ được công việc.
Hay đó là nhờ những công việc tay chân mà tôi làm trong sân như cắt cỏ, vun lá khô, đốn củi cho mùa đông? Tôi phải thú nhận là thực sự những việc này rất vui. Đó là bởi vì tôi không phải làm việc hay phải trả nợ. Những gì khiến tôi vui lại là những việc nhà của phần lớn người dân Mỹ. Và nhờ vậy, tôi đã ngủ ngon hơn.
Hay đó là nhờ chánh niệm? Tăng sức chịu đựng trước hàng tá suy nghĩ và cảm xúc tiêu cực nhồi đầy tâm trí tôi. Viết nhật ký để trò chuyện với chính mình. Khi đọc lại những gì mình viết, tôi đã khóc nhưng lại thấy được chữa lành sau mỗi dòng chữ tự viết cho bản thân. Tôi nhận thức lại được bản thân mình. Hay đó cũng là nhờ vào những cuốn sách tôi đã đọc? Tôi đọc và đọc rất nhiều sách. Tôi nhận ra rằng khi đọc thì mình không nghĩ ngợi gì. Tôi bị cuốn vào các nhân vật và nội dung của những cuốn sách. Chà, đọc đúng là một cách để dừng nghĩ ngợi. Tôi cảm thấy tâm hồn mình dần tìm lại được sự thư thái.
Có thể đó là nhờ việc xóa đi gốc rễ của những thói quen xấu. Xóa ứng dụng Facebook trên điện thoại. Thoát các nhóm trò chuyện trên Whatsapp. Từ bỏ các mối quan hệ độc hại. Tiêu trừ các kì vọng không lành mạnh. Đổi mới cách tư duy. Từ bỏ sự kiểm soát. Ngừng để ý diện mạo. Tôi cảm thấy trái tim mình ít đau đớn, một chút.
Có thể đó là nhờ những thói quen tôi mới bồi đắp? Vẽ tranh với chất liệu acrylic. Làm bạn với Van Gogh. Nướng bánh. Tận hưởng sự tĩnh lặng. Cho phép sự tĩnh lặng. Tận hưởng sự cô độc. Tôi cảm thấy tâm hồn mình được hân hoan thêm một chút.
Có thể đó là nhờ những cuộc tản bộ trong công viên cùng vợ mình? Hoặc là những món ăn ngon miệng vợ tôi tỉ mỉ chuẩn bị. Chắc chắn là những việc ấy đều giúp có tác dụng. Tôi sẵn sàng nếm và tận hưởng những món ăn ấy một lần nữa. Tôi thấy yêu vợ mình nhiều hơn.
Có thể đó là nhờ những cuộc trò chuyện sâu cùng cố vấn của mình? Ghé thăm những miền kí ức của tuổi thơ. Chia sẻ những thất vọng và tổn thương. Tha thứ cho người khác. Tha thứ cho bản thân mình. Để những mặc cảm tội lỗi không cần thiết qua đi. Tôi cảm thấy lại được sống chính là mình.
Có thể đó là nhờ những giây phút tôi ngồi một mình trong phòng làm việc tối om, đặt tay phải lên trái tim đầy tổn thương và khóc. Cảm giác có bàn tay chạm vào và ôm lấy trái tim vỡ nát đã an ủi tôi. Tôi thấy yêu bản thân hơn một chút. Tôi cũng thấy lại hít thở được.
Tôi cũng không rõ nữa. Tất cả chỉ là CÓ THỂ!
Chỉ có duy nhất một điều tôi chắc chắn đó là một giọng nói nhỏ, thì thầm vào tâm hồn mỏi mệt mọi lúc, kể cả những khi tôi chìm sâu trong vụn vỡ, rằng tôi thực sự được yêu thương. Và đó là lí do tại sao tôi lại có thể cảm nhận được hạnh phúc.
Có thể bạn đang đọc những dòng này bởi bạn cũng đang tự hỏi điều tương tự “Liệu mình có còn cảm nhận được hạnh phúc?” Câu trả lời của tôi là NHẤT ĐỊNH RỒI. Bạn sẽ lại cảm nhận được hạnh phúc. Một ngày nào đó.
Người dịch:
Nguyễn Thu Trang
Hiệu đính:
Nguyễn Dạ Đan Trang
Nguyễn Hoàng Lan